PHƯƠNG BÍCH: BƯỚC CHÂN VÀO CHỐN NGỤC TÙ (1, 2)

Nguồn xuandienhannom

Đêm hôm trước*

Ghi chép của Phương Bích

Trở về căn phòng giam mờ tối, tôi ngồi trên chiếc giường xi măng, kể cho cô bạn tù nghe về cuộc hội ngộ ngắn ngủi với những người đồng đội ở khu vực thẩm vấn. Nhớ lại cảnh Bùi Hằng và Tiến Nam thay nhau ôm ghì lấy tôi, tôi chợt thấy nghẹn ngào không nói được hết câu, bèn giấu mặt vào hai lòng bàn tay.
- Chị cứ khóc đi, đừng ngại, cứ khóc thật thỏa lòng đi.

Bàn tay cô ấy dịu dàng đặt lên vai tôi cùng với lời thủ thỉ đầy sự cảm thông, thế là tôi nức lên như một đứa trẻ. Vẫn úp hai bàn tay che lấy mặt, tôi đã khóc rất lâu, không thể nào kìm lại được...

*

Đêm trước ngày 21/8, tôi gần như thức trắng đêm. Bố tôi trước vốn ủng hộ tôi đi biểu tình chống Trung Quốc là thế, nay bỗng mềm lòng trước sự vật vã của mẹ tôi. Bà khó nhọc quỳ đôi chân khớp nặng của bà xuống trước mặt tôi van xin:

- Mợ lạy con, ngày mai con đừng đi nữa.

- Thôi thì con vì mẹ đi, bố không chịu nổi nữa.

Tôi vùng đứng dậy, lao vào buồng đóng chặt cửa lại, lửa giận bừng bừng trong lòng. Anh trai tôi đứng ngoài cửa nói vọng vào:

- Anh nói điều này cô nghe hay không thì tùy, nhưng người ta đã đến xin anh thuyết phục cô. Thôi thì người ta đã xin thì cô cũng đừng nên đi nữa.

Hóa ra khi không thuyết phục được tôi, công an cùng cán bộ Phường kéo đến làm công tác dân vận với mẹ và anh trai tôi. Mới hôm nào tôi còn phấn khởi kể lại trên mạng, chuyện họ đến nhà thuyết phục tôi không thành thế nào. Hóa ra họ vẫn không chịu từ bỏ, tiếp tục dùng đòn sau lưng này để đánh tôi.

Nếu tôi vì gia đình, tôi sẽ trở thành kẻ phản bội lại đồng đội mình. Ai sẽ là những người có mặt ở ngoài đó hôm nay, nếu ai cũng có một lý do để ngồi ở nhà như tôi? Hàng ngũ những người biểu tình có vỏn vẹn vài trăm người trong số vài triệu người ở đất Thủ đô, lâu nay vốn đã đơn độc, nay sẽ rơi rụng dần vì những đòn đánh trong nội bộ từng gia đình thế này ư? Tôi thấy đau nhói trong lòng khi nghĩ đến việc ngày mai, trong hàng ngũ những con người quả cảm đơn độc kia sẽ thiếu vắng tôi. Hẳn sẽ không ai nỡ trách móc tôi khi ở ngoài kia, ông bố già tuổi gần đất xa trời của tôi đang lên cơn cao huyết áp, còn bà mẹ 83 tuổi phải quỳ dưới chân tôi van xin, nhưng chắc hẳn họ sẽ rất buồn...

Xin bố mẹ hiểu cho lòng con. Con làm sao có thể sống để ngẩng mặt nhìn bạn bè, đồng đội của mình trong suốt phần đời còn lại chứ? Không đi một hôm thì có nghĩa lý gì, trong khi cuộc biểu tình này chưa biết đến bao giờ dừng lại?

Có lần bố cũng hỏi tôi: con đi thế này đến bao giờ?

Tâm tư. Ảnh: Phạm Văn Mùi

Thực sự tôi cũng không biết. Có lẽ đến khi nhà nước lên tiếng một cách chính thức chăng? Bởi vì bấy lâu nay, có lẽ tôi cũng như nhiều người dân khác, rất muốn nghe một lời tuyên bố của chính quyền cho nhân dân cả nước biết rõ, về chính sách bảo vệ ngư dân trước nạn cướp bóc tàn bạo của nhà cầm quyền Trung Quốc, về phản ứng trước những hành động đe dọa láo xược của nhà cầm quyền Trung Quốc...

Thấy tôi phản ứng dữ dội, mẹ và anh trai tôi lặng lẽ khóa cửa, quay về căn hộ dưới tầng 6. Tôi ngồi lỳ trong buồng, không thể quyết định được ngay việc ngày mai đi hay ở nhà. Lý trí bảo tôi phải đi, nhưng nếu bố tôi lên cơn đột quỵ thì sao?

Tôi đã thức gần trắng đêm để viết một bức thư cho ông Nguyễn Thế Thảo. Dự định nếu ngày mai bố tôi phải đi viện, gia đình tôi xảy ra nội chiến, tôi sẽ gửi bức thư này cho ông ta và gửi lên mạng để phản đối việc chính quyền đã không chính danh ngôn thuận cưỡng ép tôi không đi biểu tình...

Sau khi gửi bức thư cho Xuân Diện bày tỏ nỗi niềm, tôi vào facebook tìm bạn bè để than thở. Máy tải chậm quá, khi tôi đóng máy tính lại là vào lúc 5 giờ sáng. Thiếp đi đến 6 giờ thì chuông báo thức reo. Tôi dậy nấu cơm cho bố, định bụng xong xuôi sẽ đi tắm rửa, vì đêm qua tôi nhất định cố thủ trong buồng. Tôi thấy nhẹ cả lòng khi thấy bố dậy sớm, thần sắc đã trở lại bình thường. Ngoài trời lúc ấy đang mưa.

Gần 7 giờ thì chuông cửa reo, lại một đoàn công an lẫn cán bộ phường và tổ dân phố bước vào. Mẹ tôi còn huy động thêm cả bà chị gái tôi đến nữa. Lạ thật, tôi đã nói rõ ràng thế rồi, bây giờ họ còn đến làm gì?

Nếu lúc này tôi không kiên quyết, có thể tôi sẽ lỡ mất…Tôi vào buồng, lấy máy tính ra, đọc cho họ nghe bức thư tôi đã viết đêm qua. Đến đoạn cuối, tôi vừa đọc vừa nghẹn ngào:

"Người xưa có câu: Hiếu với cha mẹ mới chỉ là Trung hiếu, còn hiếu với đất nước mới là Đại hiếu. Tôi tuy chỉ là một người dân bé mọn, nhưng cũng xin được đặt chữ Đại hiếu làm đầu".

Mọi người không ai nói gì, chị gái tôi cũng không nói gì.
Còn nữa... 

*Tiêu đề từng phần, do NXD đặt.

***********************

 

Bước chân vào chốn ngục tù

Ghi chép của Phương Bích

Có điềm gì báo trước không khi tôi kiên quyết dứt khỏi những bàn tay đang cố níu kéo tôi? Thực ra tôi không hoàn toàn nghĩ rằng đó chỉ là do họ muốn làm tròn phận sự của mình, mà chẳng hề vì sự an toàn của tôi. Tôi cảm nhận được có lẽ có chút tình nào đó trong sự níu kéo ấy, nhưng chỉ vì tôi đã quyết đi nên tôi đã khước từ…

Trời vẫn lất phất mưa bay, tôi đi thẳng một mạch ra Hồ Gươm, không bận tâm đến việc có người nào đó vì nhiệm vụ đang đi theo tôi. Đến cửa hàng "Hàm cá mập" tôi gọi điện cho Minh Hằng. Khi thấy bảo có người theo tôi, hắn nói tôi vào cà phê Thủy Tạ chờ. 

Phương Bích. Ngày 3.7.2011. Ảnh: GS Hoàng Xuân Phú

Người ta đang chuẩn bị biểu diễn nghệ thuật ở quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Tôi vòng ra Thủy Tạ gửi xe rồi vào quán. Chả thấy Minh Hằng đâu, chỉ thấy vợ chồng con cái Bùi Quang Minh đang ăn sáng ở đó. Vừa gọi cốc ca-cao sữa, uống được một ngụm thì Minh Hằng gọi điện bảo ra chỗ vườn hoa Lý Thái Tổ. Lúc này vợ chồng Vân Anh cũng mới vào quán, chưa kịp gọi đồ uống. Tôi ra thanh toán tiền rồi chào gia đình BQ Minh, cùng vợ chồng Vân Anh đi bộ ra vườn hoa Lý Thái Tổ. Dọc đường gặp Tiến Nam, Quang Thạch, NV Dũng và một số người biểu tình đã quen mặt nhưng chưa nhớ tên.

Từ Thủy Tạ ra vườn hoa Lý Thái Tổ khá xa. Khu vực Đài cảm tử có một sân khấu, mấy cháu nhỏ đang biểu diễn, khán giả chủ yếu là những thanh niên mặc đồng phục áo xanh? Bên vườn hoa Lý Thái Tổ, một sân khấu nữa cũng đang được thiết lập, khán giả cũng lại là thanh niên đồng phục áo xanh. Bên kia đường, trên vỉa hè của bờ hồ là một đám đông, một chiếc xe buýt đỗ cạnh đó. Tôi vừa giục mọi người nhanh chân vừa chạy lên phía trước.

Có lẽ không kịp mất, tôi đã thấy trên xe đầy người, nửa người Đức xoăn nhô hẳn ra phía ngoài ở ô cửa phía sau cùng. Cả trên xe và ở dưới đường mọi người cùng đang hô to: Phản đối bắt người yêu nước! Phản đối bắt người yêu nước!

Tôi và NV Dũng chạy đến khi chiếc xe buýt đã đóng cửa và bắt đầu chuyển bánh. Nhìn chiếc xe buýt mang bóng dáng những người đồng đội của tôi xa dần, lồng ngực tôi nhộn nhạo, cồn cào một nỗi đau đớn lẫn phẫn uất. Tôi bất lực nhìn ngang nhìn dọc xem có những ai tôi quen mặt, nhưng dường như mắt tôi đã mờ đi nên tôi chả nhận ra ai. Một chiếc xe buýt khác trờ tới. Bên cạnh tôi lại chợt nhốn nháo, đám đông đang xô đẩy, giằng co cái gì đó, nhiều tiếng thét vang lên: Phản đối xé cờ, Phản đối xé cờ. Ngay lập tức tôi nhào vào, cố rướn người đập vào những cánh tay đang giằng giật lá cờ. Tôi chỉ vào mặt gã thanh niên bặm trợn chỉ đáng tuổi con tuổi cháu mình đang bị bà con xâu xé hét lên: Mày muốn xé cờ phải không? Muốn xé cờ phải không?

Thấy người dân phản ứng dữ dội trước hành động xúc phạm lá cờ, viên chỉ huy ra lệnh cho đám trật tự buông lá cờ ra. Mọi người bắt đầu lùi lên đứng trên vỉa hè. Tôi quay người lại, hy vọng tìm những gương mặt quen thuộc đi cùng tôi ban nãy - sau này nhìn ảnh trên mạng thấy tôi đang bước về phía sau, và sau lưng tôi, đám trật tự đang túm lấy một thanh niên mặc áo đỏ.

Tôi vốn là người chẳng thích xía vào chuyện của người khác, nhưng khi đi biểu tình, hễ ai bị bắt là thế nào tôi cũng nhào vô phụ bà con một tay giành lại người. Vì tôi tin vào chính nghĩa của mình, nên tôi chẳng hề sợ hãi ngay cả khi họ túm lấy tôi tống lên xe buýt. Dẫu họ có chưa tống tôi lên thì tôi cũng phải chen bằng được lên, vì ở đó có đồng đội của tôi, làm sao tôi không ở bên cạnh họ được.

Lần này thì không phải cầu được ước thấy, tôi cho rằng hôm ấy họ đã chủ tâm bắt tôi. Chẳng phải vì tôi là một kẻ nguy hiểm gì, nhưng thời gian qua, việc tôi viết một số bài tường thuật một cách trung thực các cuộc biểu tình, được cư dân mạng tỏ lòng mến mộ. Cư dân mạng cũng nhận ra tôi hay cầm loa hô khẩu hiệu, thường đi cùng với Minh Hằng – có người gọi hắn là "Hoa bất tử" của cuộc biểu tình. Có lẽ chính vì điều này khiến họ ngứa mắt chăng?

Có thể người nào đó nói rằng cư dân mạng họ tán dương, tâng bốc những người như chúng tôi để chúng tôi phổng mũi mà lăn xả vào đấu tranh thay họ…Thú thực tôi chả quan tâm đến việc phải thanh minh thanh nga gì. Sống hơn năm mươi năm trên đời, tuy chưa đủ quá già để nói những lời triết lý, nhưng thực sự tôi là kẻ không hám danh hám lợi, chỉ thích sống thu mình trong một thế giới hoàn toàn riêng tư và cách biệt. Nếu như không có chuyện báo chí đưa tin tàu Bình Minh bị phía Trung Quốc cắt cáp – một hành đồng gây hấn đầy thách thức láo xược, để rồi từ đó tôi lần mò vào mạng, chứng kiến cuộc thảm sát chiến sĩ ta trên bãi đá Gạc Ma – thì tôi vẫn mãi sống trong cái thế giới của riêng tôi.

Chiếc xe buýt đưa chúng tôi đi lòng vòng quanh thành phố. Sau này qua nhiều sự việc, tôi mới cảm thấy có vẻ họ sợ việc bắt giữ này sẽ khiến người biểu tình tập trung với số đông để đòi người như vụ giải cứu Nguyễn Tiến Nam tại trụ sở công an phường Tràng Tiền lần trước. Từ việc nhỏ suy ra việc lớn, chuyện giữ nước của cha ông ta cũng thành công khi vua tôi đoàn kết trên dưới một lòng, thất bại khi nội bộ chia rẽ, hoặc không đủ tâm và tín để quy tụ sức mạnh toàn dân.

Khi nhận ra xe lại hướng về Mỹ Đình, mọi người đều vui mừng vì sẽ được gặp lại người trên xe trước. Trên xe, khi hô phản đối bắt người yêu nước, đả đảo Trung Quốc xâm lược, tôi chợt thấy nghẹn ngào, không hô tiếp được nữa. Bé Cải đến gần tôi, giọng miền Trung như dỗ dành rất dễ thương:

- Sao cô Bích lại khóc?

Tôi muốn nói rằng tôi khóc vì uất ức, vì thương tất cả chúng tôi. Tôi không quen nhìn thấy cảnh người với người đối xử với nhau tàn nhẫn thế. Những người già, hay phụ nữ như chúng tôi đều là những kẻ dễ bị tổn thương nhất. Chỉ một lời to tiếng cũng đủ làm chúng tôi đau lòng, cần gì phải dùng đến sức lực võ biền của những gã thanh niên chỉ đáng tuổi con tuổi cháu mình như thế.

Xuống đến đồn công an Mỹ Đình, tôi không nhìn thấy ai trong số đoàn biểu tình đứng trên sân mà chỉ toàn công an với số lượng đông bất thường. Họ đưa chúng tôi lên phòng họp tầng 2. Ngồi chán chê, họ gọi một bác lớn tuổi tên là Dần, tôi, Thạch, Dũng, Tiến Nam ra ngoài. Tưởng lại gọi đi khai báo gì đó, hóa ra họ đưa chúng tôi lên xe đưa về công an quận Hoàn Kiếm. Tôi vừa đi vào, vừa ngắm nghía nơi mà Minh Hằng đã kể cho tôi nghe, khi hắn bị bắt hôm xử phúc thẩm tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ, bị đưa về đây giữ 9 tiếng rồi thả.

Khu thẩm vấn là một dãy những căn buồng nhỏ, bên trong mỗi căn buồng là một chiếc bàn gỗ, một cái ghế dài dành cho người bị bắt và một chiếc ghế tựa dành cho các "vị quan tòa". Qua những cánh cửa mở he hé, tôi nhìn thấy Minh Hằng, Đức xoăn, Trịnh Hữu Long. Lòng tôi chợt dịu lại. Dù gì thì chúng tôi lại được ở bên nhau. Mới chỉ cùng nhau đi biểu tình chưa đến 10 lần, chưa biết gì nhiều về nhau, nhưng tôi đã kịp mến yêu và cảm phục những con người này. Họ chưa một lần lên mạng nói về bản thân mình, dù chỉ là kể chuyện đi biểu tình. Nhìn những gương mặt sáng sủa, thông minh, nhân hậu của những chàng trai trẻ, sẵn sàng từ bỏ những thú vui chơi, như hàng triệu thanh niên bây giờ vẫn đang chìm đắm trong đó, để đến mỗi buổi sáng chủ nhật, lại thể hiện hết mình sự bất bình như vốn dĩ nó phải thế trước việc dân tộc mình bị sỉ nhục, bị ức hiếp…. Cảm ơn những Đức xoăn, những Trịnh Hữu Long, Tiến Nam, Phương, Dũng và những chàng trai, cô gái yêu quý khác tôi không kể được hết tên, đã khiến tôi chưa mất hẳn niềm tin vào thế hệ trẻ hôm nay.

Trong lúc ngồi đợi ngoài hành lang, tôi nghe thấy tiếng Minh Hằng gào to bất thường trong căn buồng đầu dãy. Tôi đứng bật dậy, bảo tay công an đang canh giữ chúng tôi:

- Để tôi vào trấn an cô ấy

Có lẽ họ cũng sợ ầm ĩ nên đồng ý để tôi vào. Minh Hằng đang ngồi thở dốc, nước mắt đầm đìa. Tôi vuốt vai hắn nghẹn ngào nói:

- Mình đây, bình tĩnh, bình tĩnh, có mình đây.

Minh Hằng chợt ôm choàng lấy tôi ghì chặt như thể sợ tôi biến mất. Thế là chính tôi mới lại là người tru lên tức tưởi. Cả hai chị em chúng tôi ôm chặt lấy nhau khóc rống lên khiến bọn họ hoảng sợ tách vội chúng tôi ra. Tôi cố dặn hắn trong nước mắt:

- Bình tĩnh nhé.

***

Đêm qua thức cả đêm, từ sáng lại chưa ăn uống gì, tôi mệt rũ cả người. Họ thay phiên nhau hỏi chúng tôi ba lần, mỗi lần một người khác nhau. Thoạt đầu tôi thắc mắc tại sao họ không dùng ngay những lời khai báo ban đầu mà cứ hỏi đi hỏi lại thế. Sau thì đoán họ làm thế để kiểm tra xem chúng tôi có gian trá gì không, bởi sự thật thì có nói đến một nghìn một vạn lần cũng không thể thay đổi được.

Nhân học được chút ít kinh nghiệm trên mạng, tôi tuyên bố không ký vào biên bản ghi lời khai, không ký khi biên bản làm việc không được lập thành 2 bản để tôi được giữ một bản. Tôi nói giờ tôi chẳng thể tin được chính quyền, bởi những chuyện làm sai lệch hồ sơ của các ngành chức năng là hoàn toàn có thật, chưa nói đến việc nguyên tắc khi lập biên bản, có bao nhiêu bên tham gia thì phải lập bấy nhiêu bản. Có một điều nữa tôi nhận thấy các điều tra viên luôn có xu hướng giảm nhẹ những lời tố cáo khi họ luôn viết không đúng lời nói của tôi. Nếu tôi nói là tôi phản đối hành vi xúc phạm lá quốc kỳ của các nhân viên bảo vệ thì họ lại ghi là hành động thu giữ cờ. Tôi hỏi việc giật cờ với thu giữ cờ có giống nhau không? Lá cờ Tổ quốc là tang vật phạm tội hay sao mà phải thu giữ? Hoặc họ viết như vô tình để tôi nhận tội gây rối trật tự công cộng như họ muốn.

Tôi thật ngây thơ khi nghĩ rằng mình bộc bạch hết lòng mình thì họ sẽ hiểu mình. Thậm chí họ bảo tôi nhận thức tốt thế, chưa kịp phấn khởi thì họ lại hỏi: vậy tại sao tôi lại còn làm thế - họ tránh nói việc tôi đi biểu tình. Tôi chán hẳn, rõ ràng họ không được phép nghĩ khác, họ giống hệt như một cỗ máy, chỉ được nói theo một lập trình đã được định sẵn như là đã có đảng và nhà nước lo, là các thế lực thù địch lợi dụng v.v…bất chấp những chứng cớ tôi dẫn ra là tuyên bố của ông Nguyễn Đức Nhanh trước báo chí thừa nhận đây là biểu tình yêu nước, chối bay chối biến cái clip đạp vào mặt Chí Đức là không có thật, và im lặng khi tôi hỏi vậy tại sao đại úy Minh lại bị đình chỉ công tác.

Không một ai trong số chúng tôi đoán được họ sẽ làm gì với chúng tôi. Không nhớ từ lúc nào có thêm cậu Quyền nhập bọn với chúng tôi, cậu ấy vẫn mặc cái áo sơ mi bị xé rách tay từ vụ bị bắt lần trước. Cậu ấy bảo bây giờ mỗi lần đi biểu tình, em sẽ lại mặc cái áo này.

Thời gian cứ trôi đi, ánh nắng chiều nhạt dần rồi tối thẫm sau ô cửa sổ trên cao mà chúng tôi vẫn phải ngồi đó. Tôi quá đỗi bồn chồn lo lắng cho bố tôi, giờ này đã đến lúc cụ phải ăn cơm chiều mà tôi vẫn còn ngồi ở đây. Thức ăn thì có sẵn trong tủ lạnh, nhưng một ông già 88 tuổi làm sao biết chế biến thức ăn? Tôi hỏi một phụ nữ trẻ mặc thường phục, có ai là chỉ huy ở đây không, cốt để xin được gọi điện về nhà cho mẹ lên chăm sóc bố tôi. Người phụ nữ trẻ không nhìn tôi, lạnh lùng đáp trống không trước khi bỏ đi:

- Không biết.

Minh Hằng thấy thế bèn dẩu mỏ lên chỉ trích thái độ vô cảm và thiếu lễ độ của người phụ nữ kia. Thật bất ngờ, cô ta quay ngay lại:

- Con kia! Mày không im mồm, tao mà không là công an tao tát vỡ mồm mày bây giờ.

Nếu so về tuổi tác, cô ta có lẽ kém Minh Hằng hơn cả chục tuổi. Chả thế mà Minh Hằng bảo chỗ này nó giống như sào huyệt của mafia hơn là trụ sở công an. Tôi chẳng còn thấy bất ngờ trước những gì diễn ra ở đây nữa.

Còn nữa...