Đoan Trang : Ý đồ biến biển của Việt Nam thành “vùng tranh chấp”

Nguồn trangridiculous

Khu vực 9 lô dầu khí mà PetroVietnam đang thăm dò khai thác và Trung Quốc đang mời thầu không phải là khu vực tranh chấp. Nó nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa 200 hải lý của Việt Nam. Câu hỏi có thể đặt ra là, vậy Trung Quốc căn cứ vào đâu để công khai mời thầu quốc tế ở địa điểm này? 

Câu trả lời là: Trung Quốc căn cứ vào đường lưỡi bò mà họ đơn phương đưa ra và muốn cả thế giới phải công nhận.

Bản đồ những lô dầu khí mà Trung Quốc đang mời chào, công bố trên website của Tổng Công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC), cho thấy, cả 9 lô đều nằm trong vùng biển thuộc đường lưỡi bò, và dọc theo đường 9 đoạn "tai tiếng" này.

Trong thông báo của mình, đăng trên mạng ngày 23-6, CNOOC tuyên bố: "Hiện nay, 9 lô dầu khí trải dài trên diện tích 160.124,38 km2 đang được mở ngỏ cho các hoạt động hợp tác thăm dò và khai thác giữa CNOOC và các công ty nước ngoài. Xin mời tham khảo vị trí của các lô trong bản đồ đính kèm: Bản đồ Vị trí các lô mở trong vùng biển thuộc quyền tài phán của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, dành cho hoạt động hợp tác với nước ngoài trong năm 2012". Tiếp sau đó là phần mô tả địa điểm và diện tích của từng lô, thủ tục để bắt đầu tiến hành hợp tác, và thông tin về địa chỉ liên hệ.

Trái với UNCLOS

Trước hành động đó của CNOOC, ông Đỗ Văn Hậu, Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), đã tuyên bố ngày 27-6: "Đây là việc làm sai trái, không có giá trị, trái với Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) 1982 và không phù hợp với thông lệ dầu khí quốc tế". PVN "cực lực phản đối và yêu cầu CNOOC hủy bỏ ngay hoạt động mời thầu, nghiêm túc tuân thủ thỏa thuận về những nguyên tắc giải quyết vấn đề tranh chấp trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc, cũng như tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982".

Văn bản quan trọng mà Trung Quốc vi phạm là UNCLOS 1982, ra đời ngày 10-12-1982, mà Trung Quốc ký phê chuẩn và tham gia vào ngày 7-6-1996. Với việc đưa ra đường lưỡi bò để đòi chủ quyền đối với 75% diện tích biển Đông, Trung Quốc đã hành xử một cách "phi UNCLOS". Chẳng hạn, kèm với tấm bản đồ đường lưỡi bò được công bố chính thức lần đầu tiên ra thế giới ngày 7-5-2009, Bắc Kinh chỉ nói chung chung rằng họ "có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo trong biển Đông và các vùng biển lân cận; có quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng biển liên quan cũng như đáy biển và lòng đất của những vùng biển này". Nhưng họ không hề xác định tọa độ, phạm vi cho "vùng biển lân cận", "vùng biển liên quan", và cũng không dùng tới các thuật ngữ của UCNLOS, như nội thủy, lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa… để định nghĩa "biển" của họ.

Đã ký phê chuẩn UNCLOS, nhưng lại đưa ra yêu sách hoàn toàn phi UNCLOS, và rồi công khai mời thầu những lô dầu khí trong một vùng biển nghiễm nhiên cho là của mình – những hành động đó cho thấy sự mâu thuẫn, lật lọng trong chính sách của Trung Quốc trên biển Đông.

Điều nguy hiểm cho Việt Nam

Việc dựng ra một đường lưỡi bò không tọa độ, rồi mời thầu trong vùng biển nằm trong ranh giới lưỡi bò là hành động vi phạm UNCLOS 1982 thấy rõ. Nhưng bên cạnh đó, rất có thể Trung Quốc còn có những ý đồ kín đáo hơn.

Ngày 27-6, học giả Mỹ Matt Taylor Fravel, Giáo sư khoa học chính trị, Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), đã có bài viết trên tờ The Diplomat, trong đó, ông nhận định: "Không như các lô mà CNOOC mời thầu trong năm 2010 và 2011, các lô mới này (9 lô dầu khí đang được Trung Quốc chào mời) nằm hoàn toàn trong vùng tranh chấp trên biển Đông. Như bản đồ (đăng tải trên website của CNOOC) cho thấy, các lô này nằm ngoài khơi bờ biển miền Trung của Việt Nam, trải rộng hơn 160.000 km2. Rìa phía tây của một số lô có vẻ như nằm cách bờ biển Việt Nam không đầy 80 hải lý, nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này. Tất cả các lô đều chồng lấn ít nhất là một phần với (các lô) của PetroVietnam, kể cả những điểm có tiềm năng dầu khí, mà các công ty nước ngoài đang tiến hành hoạt động thăm dò".

GS. Matt Taylor Fravel cũng viết: "Có lẽ các công ty nước ngoài ít có khả năng hợp tác với CNOOC để đầu tư ở các lô đang tranh chấp. Tuy nhiên, hành động của CNOOC rất có ý nghĩa, vì một số lý do. Việc tuyên bố mời thầu cho thấy một bước đi mới trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm củng cố quyền chủ quyền tại vùng biển này. Chẳng hạn, mới tuần trước thôi, Trung Quốc đã nâng địa vị hành chính của quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa từ cấp huyện lên cấp vùng, thuộc tỉnh Hải Nam".

"Việc một công ty nhà nước của Trung Quốc chào mời các lô dầu khí không chỉ củng cố quyền tài phán mà Trung Quốc đòi hỏi, mà còn tăng cường cơ sở pháp lý cho các lập luận của Trung Quốc phản bác mọi hoạt động của Việt Nam tại vùng biển này. Trong quá khứ, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phản đối các hoạt động thăm dò khai thác dầu khí của Việt Nam, với lưu ý rằng rằng chúng diễn ra trong vùng biển của Trung Quốc. Giờ đây thì Trung Quốc có thể khẳng định là những hành động đó vi phạm luật pháp của Trung Quốc trong lĩnh vực khai thác tài nguyên".

Nghĩa là, mặc dù thừa nhận rằng "một số lô… nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế" của Việt Nam, nhưng GS. Fravel cũng đã mặc nhiên coi đây là khu vực chồng lấn, tranh chấp giữa Việt Nam và Trung Quốc. Nói cách khác, Bắc Kinh đã phần nào thành công trong việc biến vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam thành vùng tranh chấp. Từ đây, đi đến quan điểm "gác tranh chấp, cùng khai thác"… biển của Việt Nam chỉ là một bước ngắn.

* * *

The nine offshore blocks where PetroVietnam have been taking exploration and development activities and China has recently offered for joint cooperation with foreign companies, in fact, are not located in disputed areas. Rather they lie entirely within Vietnam's exclusive economic zone and 200-mile continental shelf. A potential question to raise is: On what basis does China openly offer for bidding in the area?

The answer is: China relies upon the infamous "ox-tongue" line that they unilateral delineate and claim for recognition from the international community.

The attached map of the locations of the nine blocks being offered, published on CNOOC's website on June 23th, 2012, shows the whole nine blocks located in the seas bounded by the "ox tongue" line, or the nine-dotted line.     

In response to CNOOC's action, Mr. Đỗ Văn Hậu, CEO of PetroVietnam, on Thursday declared, "This undertaking is wrongful, invalid, and runs counter to UNCLOS 1982 as well as international oil and gas practices. This constitutes a grave violation of Vietnamese sovereignty, sovereign rights and national interests of Vietnam, further complicates the situation and causes tension on the East Sea."

Anti-UNCLOS

One of the important agreements that China keeps violating is the United Nations Convention on the Law of the Sea of December 10^th, 1982, which China ratified on June 7^th, 1996.

By using their nine-dotted line to claim territory over 75% of the Southeast Asian Sea, China proves to be anti-UCNLOS. Along with the nine-dotted line map submitted to the international community for the first time on May 7^th, 2009, Beijing gave a vague statement that they have "indisputable territory over islands in the South China Sea and contiguous seas; territorial rights and jurisdiction over related seas as well as the seabed and subsoil of the areas." But they failed to address the exact the meaning of "contiguous seas", "related seas", and avoided using UNCLOS's technical terms such as "internal waters", "territorial seas", "exclusive economic zone", "continental shelf", etc. to define their territorial claim.

What lies behind China's move

On Thursday Matt Taylor Fravel, an Associate Professor of Political Science and member of the Security Studies Program at the Massachusetts Institute of Technology, wrote on The Diplomat:

"Unlike the blocks that CNOOC offered in 2010 and 2011, the new ones are located entirely within disputed waters in the South China Sea.  As this map shows, the new blocks lie off Vietnam's central coast and comprise of more than 160,000 square kilometers. The western edge of some blocks appear to be less than 80 nautical miles from Vietnam's coast, well within that country's Exclusive Economic Zone. All the blocks overlap at least partially with PetroVietnam's, including potentially ones where foreign oil companies have ongoing exploration activities. 

Foreign companies may be unlikely to cooperate with CNOOC to pursue investments in disputed blocks. Nevertheless, CNOOC's action is significant for several reasons.  To start, the announcement of these blocks reflects another step in China's effort to strengthen its jurisdiction over these waters. Just last week, for example, China raised the administrative status of the Paracel and Spratly Islands from county- to prefectural-level within Hainan Province.

The delineation of exploration blocks by a Chinese state-owned oil company not only enhances China's claimed jurisdiction but also strengthens the legal basis of China's ongoing opposition to Vietnam's activities in these waters. In the past, China's Foreign Affairs Ministry challenged the legality of Vietnam's exploration and development activities by noting that they were in Chinese waters. Now, China can assert that such actions violate domestic laws related to resource development."

Despite the fact that these blocks are located "well within the country's Exclusive Economic Zone", Professor Fravel apparently takes it for granted that this is part of the overlapping, disputed areas between Vietnam and China.

In other words, it seems Beijing has somewhat succeeded in transforming Vietnam's Exclusive Economic Zone into disputed ones, thereby they move closer to the actualization of "Setting aside dispute, pursuing joint development" policy in other nation's seas.