(VNTB) Chỉ khoảng một tháng sau quyết định tạm ngừng viện trợ không hoàn lại ODA cho các dự án quá nhiều tai tiếng ở Việt Nam, Tokyo lại tiếp tục chương trình này.
Một động thái "lạ" từ phía nhà cung cấp ODA lớn nhất cho Việt Nam.
Trong khi đó, vụ việc hối lộ tại Công ty tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) vẫn chưa có hồi kết. Những quan chức Việt Nam bị nghi nhận hối lộ vẫn chưa được điều tra tới nơi tới chốn.
"Bò sữa"
Đã từ quá lâu, ODA là một loại sân chơi bòn rút dành riêng cho giới quan chức tại một số cấp chính quyền trung ương và địa phương phụ trách lĩnh vực này. PMU18 là một minh họa điển hình, khi vào năm 2006 vụ việc gây chấn động này đã trở nên một hình ảnh tương phản kỳ quặc giữa người dân thế giới chắt chiu đóng thuế và một kẻ như Bùi Tiến Dũng đục khoét tiền viện trợ để tắm bia và mua dâm; giữa sự phát giác chỉ đến từ báo chí và dư luận quốc tế và thói quen im lặng trong suốt một thời gian dài của các cơ quan hữu trách Việt Nam.
Cho đến khi nổ ra vụ án PCI – Đại lộ Đông Tây ở TP.HCM năm 2008, dư luận thế giới mới hiểu rõ chân tướng thực của những kẻ như Huỳnh Ngọc Sĩ và tật đục khoét ký sinh đã trở nên trắng trợn hơn bao giờ hết. Một lần nữa, người dân đóng thuế ở các nước phát triển lại có đầy đủ lý do để quan ngại sâu sắc về môi trường vừa thiếu minh bạch vừa tràn lan tham nhũng trong nhiều lĩnh vực ở Việt Nam, mà ODA chắc chắn là một hiện hình trong số đó.
Nhưng từ năm 2006 đến nay, những kỳ quặc tiếp theo cũng lại đã xảy ra, hầu như công khai, vì từ sau vụ PMU18, đã chẳng có bất kỳ trường hợp sâu mọt nào trong lĩnh vực nhận viện trợ ODA được chính quyền Việt Nam chủ động công bố. Những phát hiện từ cơ quan chức năng về hành vi vi phạm ODA, dù chỉ rất ít về số lượng, nhưng cũng không vì thế mà được công khai khi luôn tồn tại vô số rào cản vô hình ở phía trước.
Chỉ đến đầu tháng 6/2012, sự việc Đại sứ quán Đan Mạch phải đi đến quyết định dừng 3 dự án viện trợ ODA cho Việt Nam, cùng lúc website của cơ quan này đã đăng tải toàn bộ kết quả kiểm toán tài chính các dự án, mới trở thành tiền lệ đầu tiên về phản ứng quyết liệt không tránh khỏi của khối quốc gia phát triển đối với một đất nước đã có quá nhiều tiền lệ về nạn tham nhũng, trong đó ODA luôn là một lĩnh vực được ví như "bò sữa".
Ăn cắp vặt
Với nghi án nhận hối lộ từ JTC của Nhật Bản, một lần nữa, lời hứa "sẽ kiên quyết chống tham nhũng" của một số quan chức quản lý nào đó của Việt Nam lại có nguy cơ bị biến thành một thứ bong bóng ứ đầy bụng song lại quá dễ để xì hơi.
Tật xấu của người Việt – một trạng thái nhận thức và lối hành xử ti tiện trong nạn ăn cắp vặt, khiến cho chính chúng ta, những người dân Việt, đã thường phải thốt lên lời ta thán về thể diện quốc gia đã rước vào thân nỗi nhục quốc thể.
Vẫn còn đến 30 tỷ USD viện trợ ODA được các nhà tài trợ nước ngoài cam kết giải ngân. Vẫn còn nhiều công trình giao thông sử dụng đậm vốn ODA và nhiều dự án được xem là quốc kế dân sinh, xóa đói giảm nghèo ở nhiều địa phương khác…
Nhưng nhìn vào một thời gian đắm chìm quá lâu của công tác quản lý vốn ODA ở Việt Nam kể từ sau vụ PMU18, liệu các nhà tài trợ có nhất thiết phải đổ tiền vào một môi trường vẫn thiếu minh bạch về tài chính cùng nạn tham nhũng chỉ có tiến mà không chịu lùi?
Câu trả lời gần như là không còn cần thiết nữa, lồng trong cận cảnh gánh nợ ODA sẽ tiếp tục chồng chất lên đầu người dân nghèo Việt như một cái giá quá đắt phải trả thay cho giới ăn cắp vặt.
Tại sao là Nhật?
Việc Nhật Bản vẫn tiếp tục cung cấp nguồn tài chính ODA trong bối cảnh nạn tham nhũng ODA đang tràn ngập ở Việt Nam cho thấy lợi ích kinh tế của nước tài trợ là không phải nhỏ. Khác hẳn với trường hợp một số quốc gia như Đan Mạch và Thụy Điển đã cắt giảm khá nhiều viện trợ ODA đối với Việt Nam, nước Nhật dường như phụ thuộc nhiều hơn vào nghị trình đàm phán TPP và chủ ý chính trị của người Mỹ.
Có lẽ đó cũng là nguồn cơn sâu xa và phần nào bí ẩn khi tại cuộc xem xét báo cáo đầu ra của Kiểm điểm định kỳ phổ quát (UPR) về nhân quyền đối với Việt Nam vào tháng 6/2014, có đến 100% thành viên của Hội đồng nhân quyền Liên hiệp quốc tán thành với báo cáo "đã thực hiện hơn 80% khuyến nghị" của phái đoàn Việt Nam.
Trong trường hợp này, kinh tế khá thường song hành với chính trị.
Trường Sơn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét